zelfgeinitieerd project
Gezonde Prikkels
Hoe prikkelen we gezonde keuzes in (ruimtelijke) besluitvorming?
foto: Joep Elderman
Hoe krijgt gezondheid een prominentere plek in besluitvorming over onze leefomgeving? Middels ontwerpend onderzoek onderzoek ik de kloof tussen kennis over gezondheid en de praktijk van besluitvorming over de leeofmgeving (van beleid tot ruimtelijke vormgeving).
Wat is de plek van gezondheid?
Bij beslissingen over onze leefomgeving zitten diverse experts aan tafel: planologen rekenen, projectontwikkelaars onderhandelen, ontwerpers schetsen, en beleidsmakers besluiten. Maar er staat vaak een stoel half leeg of zelfs helemaal vergeten: de stoel voor gezondheid.
Hoewel we weten dat onze leefomgeving diepgaande invloed heeft op zowel fysieke als mentale gezondheid, blijkt het in de praktijk best lastig om dit abstracte, brede begrip concreet mee te nemen in besluitvorming. Gezondheid wordt snel teruggebracht tot meetbare omgevingsnormen, terwijl de werkelijke impact veel verder reikt dan luchtkwaliteit of geluidsniveaus alleen.
foto's: Remco Nagtzaam & Maarten Kolk
In gesprek met experts
In het huidige systeem functioneert gezondheid vaak als minimumnorm om schade te voorkomen. Maar wat als we dit omdraaien? Kan onze leefomgeving niet juist actief bijdragen aan ons welzijn? Deze vraag vormde het startpunt van mijn ontwerpend onderzoek naar de rol van gezondheid in ruimtelijke besluitvorming.
In 2024-2025 voerde ik gesprekken met een breed spectrum aan professionals: stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, GGD-adviseurs, beleidsmakers en milieudeskundigen. Door deze diverse perspectieven te verzamelen, ontstond een genuanceerd beeld van zowel de knelpunten als de kansen.
Verschillende tafels, verschillende talen
Wat uit het onderzoek naar voren kwam, is dat er niet één moment of tafel is waar over gezondheid wordt besloten. Het gaat om een complex netwerk van verschillende beslismomenten en stakeholders, verspreid over diverse fasen in het ontwerp en besluitproces.
Daarbij bleek dat verschillende professionals elk hun eigen "taal" spreken als het gaat om gezondheid. Waar GGD-adviseurs praten over gezondheidsbevordering, denken ontwerpers in ruimtelijke kwaliteit, en focussen projectontwikkelaars zich op leefbaarheid en wooncomfort.
Aan tafel!
Om deze eerste onderzoekende fase van het project af te sluiten, besloot ik alle mensen die ik 1:1 had gesproken sámen aan tafel uit te nodigen. In een belevingsdiner wat ik samen met architect Philippe Rol vormgaf en organiseerde, serveerde we de inzichten gang voor gang. Zo namen we samen te tijd om hier verder over in gesprek te gaan.
Een mooie quote:
"Het moment dat Marleen bij mij langskwam voor een gesprek, dan denk je heel kort in een volle werkdag na over dit onderwerp. Het is één van de vele dingen op een dag. Nu we met elkaar de tijd en de ruimte nemen om hier bewust bij stil te staan, komt dit onderwerp pas echt binnen. Ik ben geinspireerd om morgen meteen er iets mee te doen in een lopend project!"
Vervolg
Het vervolg van Gezonde Prikkels krijgt op dit moment vorm. Het grootste inzicht is dat mensen binnen projecten zorg kunnen dragen voor het gezonde perspectief, zolang we hier genoeg ruimte voor maken. Deze persoonlijke benadering en het samen ruimte maken is een spoor wat verder uitgewerkt wordt in een vervolg.
Jaar
2024-2025
In samenwerking met:
Aydin Genchsoy (stagiair)
Philippe Rol (VOLLE GROND)
Mogelijk gemaakt door:
Stimuleringsfonds Creatieve Industrie
Opdrachtgevers:
- eigen initiatief
Kopje koffie?
Mijn studio vind je in The Village bij We Are een collaboratieve makerspace voor maatschappelijke ontwerpers op Strijp-S in Eindhoven.
© Marleen van Bergeijk 2024